Lise eğitiminde köklü bir değişim tartışması, Milli Eğitim Bakanlığı’nın (MEB) gündeminde uzun süredir yer alıyor. Türkiye’de 12 yıllık zorunlu eğitim sisteminin lise ayağında uygulanmakta olan dört yıllık model, hem öğrencilerin akademik ve sosyal gelişimi hem de iş gücüne adaptasyonları açısından eleştiriliyor.
Eğitim uzmanları, mevcut sistemin sınav odaklı ve esnek olmayan yapısının, öğrencilerin motivasyonunu düşürdüğünü ve mezuniyet sonrası iş hayatına adaptasyonlarını zorlaştırdığını belirtiyor.
Teknolojik gelişmelerin hızla ilerlediği günümüzde, lise eğitiminin gençleri sadece üniversiteye hazırlamakla kalmayıp, iş hayatına ve beceri gereksinimlerine uygun bir yapıya kavuşturması gerektiği tartışılıyor. Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin’in açıklamalarına göre, hazırlanan rapor Kabine toplantısında Cumhurbaşkanı onayına sunulacak ve nihai karar verildiğinde, eğitim sistemi farklı modellerle yeniden yapılandırılabilecek. Bu bağlamda 2+2 modeli öne çıkan seçenek olarak dikkat çekiyor.
2+2 Modeli ve Esnek Lise Yapısı
2+2 modeli, öğrencilerin ortaöğretimin ilk iki yılını tamamlayarak diploma almasını, sonraki iki yılı ise öğrencinin ilgi, ihtiyaç ve kariyer planlamasına göre esnek bir şekilde yapılandırmasını öngörüyor. Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi’nden Doç. Dr. Turgay Öntaş, modelin lise eğitiminde güçlü bir kariyer rehberliği ile desteklenmesi gerektiğini belirtiyor.
Öntaş’a göre, esnek yapı sayesinde lise eğitimi hem mezuniyet şartlarını karşılayan öğrenciler hem de yükseköğretime hazırlanan öğrenciler için farklılaşan hedeflere hizmet edebilecek. Eğitim Uzmanı Abdulkadir Özbek ise, mevcut lise sisteminin 21. yüzyıl beceri ihtiyaçlarıyla uyumsuz olduğunu ve öğrencilerin iş hayatına hazırlanmakta yetersiz kaldığını vurguluyor.
Özbek, sınav merkezli sistemin gençleri yönlendirmediğini, motivasyon kaybına yol açtığını ve devamsızlığı artırdığını ifade ediyor. Bu nedenle eğitimde esnek, pratik ve beceri odaklı bir yaklaşımın kaçınılmaz olduğunu belirtiyor.
Uluslararası Karşılaştırmalar ve Türkiye Gerçeği
Dünyada birçok ülkede lise eğitimi en az üç yıl zorunlu tutuluyor. Meksika, İsrail, İngiltere, Fransa ve Almanya gibi ülkelerde zorunlu lise süresi öğrencileri hem akademik hem de sosyal açıdan hazır hale getiriyor. OECD ülkelerinin 38’inde 22’sinde zorunlu eğitim süresi 11 yıl ve üzerinde yer alıyor.
Türkiye’de ise 4+4+4 sistemi kapsamında lise eğitimi dört yıl zorunlu olarak uygulanıyor. Eğitim-Bir-Sen’in saha araştırmalarına göre, öğretmenlerin yüzde 75’i, yöneticilerin yüzde 82’si ve velilerin yüzde 58’i zorunlu eğitim süresinin toplum ve iş hayatının beklentilerine uygun olmadığını düşünüyor. Ayrıca, velilerin yaklaşık yüzde 69’u uzun eğitim süresinin öğrencilerin iş hayatına erken katılmasını engellediği görüşünü paylaşıyor. Bu veriler, mevcut sistemin gençlerin iş hayatına adaptasyonunu zorlaştırdığını ortaya koyuyor.
Eğitimde yapılacak değişiklikler, öğrencilerin motivasyonunu artırabilir, kariyer planlamasını destekleyebilir ve lise eğitimini daha esnek hale getirebilir. Tartışmalar ve öneriler, özellikle 2+2 modelinin uygulamaya girmesi durumunda gençlerin iş ve yükseköğretime geçiş süreçlerinde daha güçlü bir yapı kazanmalarını sağlayabilir.
kaynak: milliyet
