Listenin zirvesinde beklenildiği üzere Amerika Birleşik Devletleri (ABD) yer aldı. Washington yönetimi, 2025 yılı itibarıyla İsrail’e 17 milyar 130 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirerek açık ara farkla birinci sıraya yerleşti. Bu rakam, iki ülke arasındaki uzun süredir devam eden stratejik ortaklığın sadece askeri değil, ekonomik düzeyde de ne kadar derin olduğunu gösteriyor.
ABD’nin İsrail’e ihracatı özellikle savunma sanayi, teknoloji ve tıbbi cihazlar alanında yoğunlaşıyor. Uzmanlara göre, bu güçlü ticaret hattı, ABD’nin Orta Doğu’daki nüfuzunu da ekonomik bir araç haline getiriyor.
İrlanda’nın Yükselişi Sürpriz Oldu
Zirvede ABD’nin olması bekleniyordu, ancak ikinci sırada İrlanda’nın yer alması dünya kamuoyunda şaşkınlık oluşturdu. Avrupa’nın küçük ama dinamik ekonomilerinden biri olan İrlanda, 3 milyar 240 milyon dolarlık ihracat ile İsrail’e en çok para akıtan ikinci ülke oldu.
Ekonomistlere göre bu durumun en büyük nedeni, ilaç, biyoteknoloji ve bilişim sektörlerinde İrlanda merkezli çok uluslu şirketlerin İsrail pazarına yoğun ihracat yapması. ABD merkezli dev şirketlerin Avrupa operasyonlarını Dublin üzerinden yürütmesi de bu ticaret hacmini büyütüyor.
Bir diğer dikkat çeken detay ise, İrlanda kamuoyunda hükümetin bu ticari bağları nedeniyle eleştiriliyor olması. Özellikle Gazze’de yaşanan sivil kayıpların ardından, Dublin yönetimi iç politikada “çifte standart” suçlamalarıyla karşı karşıya.
Çin, Hollanda ve Almanya Takipte
İsrail’e en çok ihracat yapan ülkeler sıralamasında üçüncü sırada Çin bulunuyor. Pekin yönetimi, 2 milyar 830 milyon dolarlık ihracatla listede yer aldı.
Çin’in özellikle elektronik, makine parçaları ve inşaat ekipmanları sektörlerinde İsrail’e satış yaptığı biliniyor.
Listede Hollanda (2,70 milyar dolar) ve Almanya (2,28 milyar dolar) da üst sıralarda. Bu iki ülkenin özellikle tarım teknolojileri, kimya ve mühendislik alanlarında İsrail’e önemli ölçüde ihracat yaptığı belirtiliyor.
Avrupa ülkelerinin listeye ağırlıklı olarak girmesi, kıtanın İsrail ile ekonomik ilişkilerinin boyutunu bir kez daha gözler önüne serdi.
Azerbaycan 47. Sırada: “Kardeş Ülke”nin Sessiz Ticareti
Türkiye’nin kardeş ülke olarak gördüğü Azerbaycan, listede 47. sırada yer aldı. 239 milyon dolarlık ihracat rakamına sahip olan Azerbaycan’ın bu ticareti, büyük ölçüde enerji ürünleri ve tarım ekipmanları üzerinden gerçekleşiyor.
Ancak Bakü’nün İsrail ile bu ölçekte ticari ilişki yürütmesi, kamuoyunda zaman zaman eleştirilere yol açıyor. Özellikle Filistin meselesi konusunda hassasiyet gösteren halkın bir kesimi, hükümetin bu ilişkilerini sorguluyor.
Gazze’de Kriz, Dünyada Tepki
Gazze’de süren insani dram ve uluslararası kamuoyunun tepkilerine rağmen, veriler İsrail’in ticari bağlarının hız kesmeden sürdüğünü gösteriyor. Avrupa şehirlerinde artan protestolara rağmen ihracat rakamlarının bu denli yüksek olması, ekonomik çıkarların politik tepkilerin önüne geçtiği yorumlarını beraberinde getirdi.
Önümüzdeki Dönem Ne Getirecek?
Uzmanlar, özellikle Avrupa ülkelerinde artan sokak gösterilerinin, hükümetleri ihracat politikalarını gözden geçirmeye zorlayabileceğini belirtiyor. Ancak ABD ile İsrail arasındaki stratejik ortaklık dikkate alındığında, önümüzdeki dönemde bu bağların daha da pekişmesi bekleniyor.
